جنگ های صلیبی چهارم و تاراج قصطنطنیه

جنگ صلیبی چهارم و تاراج قسطنطنیه : پاپ قشون صلیبی را بر آن داشت که به مصر حمله کنند زیرا مصر مرکز قدرت مسلمانان به شمار می رفت و چون در آن سرزمین مسلمانان را شکست می دادند مسلمانان را توان نگهداری فلسطین و شام نمی ماند . قشون صلیبی برای انجام این نقشه محتاج به کشتی بود و در آن زمان مهمترین نیروی دریایی را مردم ونیز در اختیار داشتند به این لحاظ قشون جمعی را به ونیز فرستاد که در باب کرایه کشتی گفت و گو کنند . مردم ونیز بر عهده گرفتند که در ازای 85 هزار مارک ( 20ملیون ) تعداد چهارده هزار سوار و بیست هزار پیاده را به مصر برسانند و تمام مبلغ را نیز پیشخواستند . فیلیپ پادشاه آلمان پیشنهاد داد به جای رفتن به مصر به روم شرقی بروند تا منافع بیشتری بدست آوردند و صلیبیون پذیرفتند . در مقاومتی جزئیجلوی حصار بیزانس در خشکی پباده شدند . در درون شهر قسطنطنیه شاهزاده ای که پیوند نسبی با خاندان امپراتور داشت مردم را به شورش دعوت کرد و خود را آلکسیوس پنجم نامید و برتخت سلطنت نشست و شروع به تدارک و تجهیز سپاه کرد تا لشکریان لاتین را از اردوگاهشان بیرون کند . آلکسیوس پنجم حکمرانی بود سختکوش اما نامحبوب . وی هر آن کس را که به خود وفادار نمی پنداشت از جمله نیستاس تاریخنگار را که در کتاب خویش از او انتقام گرفت ، از پیشگاه خود راند . وی تلاش هایی به کار گرفت تا مگر برای دفاع از شهر دیوارها را تجدید بنا کنند و مردم را فراهم آورند اما این عصیان های پی در پی جرئت از محافظین شهر گرفته بود و هرگز فرصتی برای جمع آوری سپاه از ایالات فراهم نیامده بود . درون شهر نیز خیانتگرانی بودند که خود را به پول ونیزیان فروخته بودند . نخستین یورش صلیبیان در ششم ماه آوریل با تلفات سنگین واپس رانده شد شش روز بعد صلیبیان حمله دیگری کردند در شاخ زرین (خلیج قسطنطنیه) نبردی سخت درگرفته بود . پس از یک ماه که قسطنطنیه محاصره بود اهالی شهر تسلیم شدند . آلکسیوس پنجم فرار کرد و لشکر صلیبی چون گروه بزرگی از ملخ های گرسنه به جان پایتخت امپراتوری بیزانس افتادند .تاراج قسطنطنیه در تاریخ نظیر ندارد . نه قرن می گذشت که این شهر مرکز تمدن جهان مسیحی و آکنده از آثار هنری بازمانده از یونان باستان و شاهکارهای هنرمندان چیره دست خویش بود . ونیزیان ارزش چنین آثاری را می شناختند و هر کجا که دستشان رسید گنجینه ها را غارت کردند و به قصد تزیین میدان ها و کلیساها و کاخ های خویش آنها را به ونیز بردند. اما فرانسوی ها و سربازان فلاندر که شهرت ویرانکاری وجودشان را فراگرفته بود ، گروه گروه فریاد کشان به گذرگاهها و خانه ها ریختند و هر آنچه را درخشان دیدند برداشتند و هرچیز را که از بردنش عاجز ماندند نابود کردند . در خود کلیسای سن صوفیا دیده می شدند سربازان می زده ، در حالی که کتاب های مقدس و پیکرهای قدیسین زیرپایشان افتاده بود پرده های ابریشمین را فرو می کشیدند و آویزهای سیمین محراب را که به شمایل مقدسین مصور بود قطعه قطعه می کردند زنان و کودکان مجروح نیمه جان بر گذرگاه های بسیار افتاده بودند . سه روز تمام این خونفشانی و غارتگری ادامه داشت . حتی مدفن پادشاهان مرده از هتک حرمت مصون نماند و در کلیسای حواریون گورهای امپراتوران را گشودند و غارت کردند . سربازان صلیبی چنان قسطنطنیه را تاراج کردند که حتی روم در یورش واندال ها و گوت ها نظیرش را ندیده بود . صلیبی ها کاخ ها را بین خودشان تقسیم و نفایسی را که در آن ها یافتند تصاحب کردند . کتابخانه ها غارت شد و کتاب های خطی گرانبها خراب یا ناپدید شدند چندین کتابخانه در آتش سوختند و هزاران شاهکار هنری منهدم شدند . از آثار متبرکه و هنری که بعداز غارت 1204 میلادی از قسطنطنیه آوردند امروز هم در ونیز و جاهای دیگر دیده می شود . آنان برای تکمیل تیره بختی های اهالی آتشی نیز برافروختند که نیمی از شهر را خاکستر کرد . هنگامی که موج غارت گری فرونشست اشراف لاتین بودوئنکنت فلاندر را برگزیدند تا فرمانروای امپراتوری لاتینی قسطنطنیه شود . در شانزدهم ماه مه 1204 میلادی ، بودوئن با تشریفاتی رسمی در کلیسای سن صوفیا تاجگذاری کرد و انجمنی تشکیل داد و به ششصد تن از زیردستان خویش تیول هایی واگذار کرد . رمانیا نامی بود که صلیبی ها به قسطنطنیه دادند . ونیزیان جزایر کرت و چند بندر بیزانس را تصاحب کردند. به این ترتیب امپراتوری لاتین به وجود آمد و بودوئن امپراتور خوانده شد ، منتهی فقط قسطنطنیه ، تراس و چند جزیره در دست او بود . لاتین ها که فاتح شده بودند در بین خودشان توافقی وجود نداشت . بودوئن و بونیفاس پادشاه یونان با هم مبارزه می کردند ، یونانیان آسیا به تعرض و حمله پرداخته بودند ، بلغارها در تراس مشغول غارت شده بودند . امپراتوری بیزانس به چند قلمرو فئودال تقسیم شد که بر هر کدام یک نفر از اشراف لاتین حکومت می کرد . امپراتوری لاتینی قسطنطنیه که توسطجنگجویان صلیبیتاسیس شده بود فقطپنجاه و هفت سال دوام آورد. این امپراتوری از خارج هدف حملات سربازان بیزانس و از داخل با دسیسه چینی مخالفان مواجه شده بود به این ترتیب امپراتوری لاتینی تا زمانی دوام آورد که بیزانسی ها برای انتقام فاقد اسلحه و اتحاد بودند .سرانجاممیکاییل پالئولوگ از رهبران نظامی یونانی در 1259 میلادی به کمک ارتش بیزانس قسطنطنیه را تسخیر کرد و سلسله پالایولوگی بیزانسی را تاسیس کرد امپراتوری بیزانس نجات یافت اما دیگر قدرتی در مدیترانه به شمار نمی رفت و بیزانس با ضعف و انحطاط تا 190 سال دیگر ادامه یافت .