معبد پاتنون

     معبد پارتنون ، پرستشگاه یکی از الهه های یونان به نام آتناست ( الهه عقل و زيبايي زنانه ) که در قرن ۵ قبل از میلاد توسط مردم آتن ساخته شد. این معبد مهم ترین بنای باقیمانده از یونان باستان است و غالباً به عنوان نقطه اوجی در پیشرفت دوره معماری دوریك شناخته می شود.

مجسمه هایی که در تزیین این بنا استفاده شده است یکی از مهمترین بخشهای هنر یونانی است و سمبلی از یونان باستان و دموکراسی آتنی است و یکی از بزرگترین مقبره های فرهنگی دنیاست .ساختمان به شیوه دوریک ساخته شده است. معماران آن ايکتينوس و کاليکراتس بودند و پيکره هاي تزييني آن به سرپرستي فيدياس دوست پريکلس و يکي از بزرگترين پيکرتراشان جهان ساخته و نصب شدند.

پارتنون به جای معبد قدیمی آتن جایگزین شد که “پارتنون قدیمی” خوانده می شود و در حمله پارسیان در ۴۸۰ قبل از میلاد تخریب شد. در قرن ششم بعد از میلاد پارتنون تبدیل به کلیسا شد و به مریم مقدس تقدیم شد. بعد از پیروزی عثمانیان در ۱۴۶۰ تبدیل به مسجد شد و حتی یک مناره نیز داشت . در طي جنگ جهاني اين بنا را عثماني ها انبار مهمات كرده بودند . در ۲۸ سپتامبر ۱۶۸۷ انبار مهمات عثمانی ها توسط ونیزی ها در داخل ساختمان معبد منفجر شد و آسیب بسیار زیادی به معبد و مجسمه هایش وارد آمد. سپس شخصی با اجازه عثمانیان بخشی از مجسمه ها را از آنجا خارج کرد و این مجسمه ها اکنون در موزه بریتانیا در لندن نگهداری می شوند. مهمترين ويژگي معبد پارتنون حاشيه ايست که بدور ديوار خارجي بدنه اصلي معبد قرار دارد و گفته مي شود که براي پرستش آتنا، هر سال در جشني که بمناسبت ميلاد او برپا مي شده، يک دختر غيرآتني را براي او قرباني مي کرده اند. تفسير ديگري نيز وجود دارد و آن اينکه اين حاشيه برپايه اساطير يونان است و قرباني شدن پاندورا کوچکترين دختر ارکتئوس را نشان داده است يعني آتنا براي نجات شهر از دست پادشاهي که با جمع آوري سپاه قصد حمله به آتن را داشته است، خواستار قرباني کردن انساني شده است. 
قسمتي از آرايش شرقي معبد حالت روايت گونه دارد که تولد آتنا را از سر پدرش روايت مي کند. بر طبق اساطير يونان ، زئوس دچار سردرد شديدي مي شود و هفائيستوس (خداي آتش و آهنگري) را براي کمک به سوي خود مي خواند و از او ميخواهد بر سبک کردن سردردش با چکش آهنگري بر سر او بکوبد و وقتي هفائيستوس اين کار را انجام مي دهد مغز زئوس شکافته مي شود و آتنا با حالتي زره پوش از سر پدرش به دنيا مي آيد. در اين روايت، لحظه تولد آتنا به تصوير کشيده شده و خدايان اصلي يونان مانند هرا و هفائيستوس در حال تماشاي اين واقعه خارق العاده هستند. البته قسمتهاي زيادي از اين نما تخريب شده است.در قسمت غربي روايت ستيز آتنا و پوزئيدون بر سر بدست آوردن افتخار حفاظت از شهر به نمايش درآمده است. اتنا و پوزئيدون در وسط نبرد قرار دارند و آتنا درخت زيتوني را نگه داشته و پوزئيدون (خداي درياها) ميخواهد نيزه اش را در زمين فرو ببرد. لغت پارتنون به معناي باکره است و گفته مي شود که صفتي براي آتنا بوده است و به اتاق ويژه اي در معبد اشاره مي کند که در آن دختري را که بايد قرباني مي شده به آتنا نشان مي داده اند و 4 دختر نيز هر سال براي خدمت به او انتخاب مي شده است. پارتنون تنها جايي براي پرستش نبوده بلکه در دوران اتحاديه دلوس از آن به عنوان خزانه نيز استفاده مي شده است. امروز قطعه هايي مرمريني که در دوران حکومت عثماني از معبد جدا شده اند، در موزه بريتانيا و بخش ديگري از مجسمه ها در موزه لوور نگه داري مي شوند. اما قسمت اعظم آن در زيرزميني در جنوب شرقي معبد پارتنون يعني موزه آکروپليس وجود دارد.هر چند تا به حال تنها چند نقطه کوچک آبی روی بخش‌هایی از ساختمان پارتنون دیده شده، اما متخصصان حدس می‌زنند که در رنگ‌آمیزی این ساختمان از رنگ قرمز هم استفاده شده بوده، به‌خصوص در زمینه مجسمه‌های سَردَر این ساختمان . در ضمن، آنها فکر می‌کنند در خود مجسمه‌ها هم سایه‌هایی از رنگ طلایی به‌کار رفته بوده. این متخصصان می‌گویند فاصله این مجسمه‌ها از زمین بیشتر از دوازده متر است و یونانی‌ها آنها را از این فاصله می‌دیده‌اند؛ رنگ قرمز ملایم در زمینه آنها و همین‌طور طلایی در خود مجسمه‌ها، کمک می‌کرده این آثار بهتر دیده شوند. با وجود باد، باران، تابش آفتاب و اتفاق‌هایی که در طول زمان باعث فرسایش این ساختمان شده‌اند، هنوز بخش‌هایی از آن باقی مانده و این باقی مانده‌ها، آن‌قدر جذاب و زیبا هستند که هر سال عده زیادی را برای تماشای این ساختمان به یونان و شهر آتن می‌کشانند.

پارتنون نه تنها یکی از زیباترین و باشکوه ترین ساختمان‌های جهان است، بلکه از مهم‌ترین و بی‌نظیرترین آثار فرهنگی جهان هم به شمار می‌رود؛ به همین دلیل در خیلی از جاهای دنیا، سعی کرده‌اند عین آن را بسازند.

نمونه آنها، ساختمان «پارتنون» در پارک «سده» شهر «نَشویل» آمریکاست؛ در ساخت این ساختمان، کوچک‌ترین جزئیات هم از نمونه اصلی کپی شده. سازندگان این ساختمان برای هر قسمت از آن، قالب‌هایی از روی ساختمان اصلی تهیه کرده و به کمک این قالب‌ها، ساختمان جدید را ساخته‌اند.مجسمه سیزده متری «آتِنا» هم بازسازی و در این ساختمان کار گذاشته شده است. این مجسمه هم از هر نظر مثل نمونه اصلی آن است که حالا در موزه بریتانیا در شهر لندن نگه‌داری می‌شود.در روز 26 دسامبر سال 1801 ميلادي غارت آثار باستاني معبد پارتنون شهر آتن توسط لرد الگين بريتانيايي آغاز شد. در آن زمان روابط سلطان سليم دوم سلطان عثماني با امپراتوري بريتانيا بسيار حسنه بود و او هيچ امتيازي را از بريتانيايي ها دريغ نمي كرد.

لرد الگين كه به ارزش آثار باستاني يونان واقف بود توانست از سلطان سليم دوم مجوز پياده كردن مجسمه ها، ستون ها، كتيبه ها و حجاري هاي معبد پارتنون مشهورترين معبد آكروپليس شهر آتن را به دست بياورد.

لرد الگين علي رغم مخالفت مقامات محلي آتن بي رحمانه غارت پارتنون را آغاز كرد. نخستين كشتي بريتانيايي به زودي با محموله ارزشمندي از آثار باستاني معبد پارتنون بندر پيره يونان را به سوي لندن ترك كرد.

لرد الگين سالها به غارت پارتنون و ساير بناهاي باستاني آكروپليس ادامه داد و نام خود را به عنوان بزرگترين غارتگر و تخريب كننده آثار باستاني در زمان صلح در تاريخ ثبت كرد.